W dniu. 30.01 przedstawiciele Ruchu Ochrony Szkoły złożyli w Ministerstwie Edukacji NEGATYWNĄ opinię do projektu rozporządzenia, które zabrania nauczycielom zadawania prac domowych w kl.1-3, a w kl.4-8 umożliwia uczniom odmowę wykonania zadanej pracy. To zamach na prawa nauczyciela do wyboru metod nauczania oraz groźba nieuchronnego obniżenia poziomu nauczania w niedługim czasie.
Mamy nadzieję, że przedstawiciele Ministerstwa ze zrozumieniem pochylą się nad punktami naszego uzasadnienia i dadzą polskim dzieciom możliwość realnego kształcenia. Naszą opinię wysłaliśmy następnie do wszystkich podmiotów konsultujących w.w projekt rozporządzenia.
sygnatariusze Ruchu Ochrony Szkoły
Warszawa 30.01.2024 r.
Opinia Ruchu Ochrony Szkoły
Opinia Ruchu Ochrony Szkoły do projektu rozporządzenia Ministra Edukacji zmieniającego rozporządzenie w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych, w brzmieniu z dnia 24.01.2024 r.:
„1) w klasach I–III nauczyciel nie zadaje uczniowi pisemnych i praktycznych prac domowych do wykonania w czasie wolnym od zajęć dydaktycznych;
2) w klasach IV–VIII nauczyciel może zadać uczniowi pisemną lub praktyczną pracę domową do wykonania w czasie wolnym od zajęć dydaktycznych, z tym że nie jest ona obowiązkowa dla ucznia i nie ustala się z niej oceny.”
Ruch Ochrony Szkoły negatywnie ocenia proponowany projekt rozporządzenia ME zmieniającego dotychczasowe rozporządzenie w tym zakresie.
Uzasadnienie:
1. Informacja zawarta w uzasadnieniu do zmiany rozporządzenia iż, : „proponowana zmiana nie oznacza zniesienia obowiązku uczenia się w domu […], ma na celu jedynie ograniczenie zadawania pisemnych i praktycznych prac domowych.” świadczy o niezrozumieniu kluczowych mechanizmów grafomotoryki, bez których nie jest możliwe ćwiczenie czytania i pisania, koordynacji przestrzennej, zapamiętywania itp. Ograniczona samodyscyplina uczniów kl. 1-3 na tym etapie rozwoju sprawia, iż bez konkretnych wymagań, treningu i stałej kontroli postępów ucznia, nie jest możliwe osiągnięcie podstawowych umiejętności w założonym czasie. W klasach I-III SP zakaz zadawania prac domowych zrodzi znaczne pogorszenie stopnia przyswojenia podstawowych umiejętności [np. liczenia, myślenia przyczynowo-skutkowego, czytania, pisania], niewykształcenie nawyków do samokształcenia i treningu, wytrwałości, konsekwencji i długotrwałego wysiłku nakierowanego na cel. Będzie to miało negatywny skutek dla całego dalszego toku nauki i uczyni obecne wymagania w klasach wyższych – nierealnymi.
2.Wg proponowanych zmian w rozporządzeniu, w klasach IV-VIII SP nauczyciel może zadawać uczniom prace domowe, ale nie muszą oni ich wykonywać, a nauczyciel nie może ich oceniać. Decyzję o odrobieniu pracy domowej ma więc podejmować niepełnoletni uczeń, a nie – uczący go nauczyciel. Następuje istotne odwrócenie ról, rozporządzenie stawia ucznia w sytuacji nadrzędnej wobec nauczyciela.
Radykalnie obniży to autorytet nauczyciela, pozbawionego efektywnych narzędzi metodycznych i dyscyplinujących i ma bezpośredni wpływ na postrzeganie szkoły jako instytucji niekonsekwentnej i wewnętrznie sprzecznej, która zadaje prace i pozornie stawia wymagania, ale ich nie egzekwuje. W efekcie – zmieni to obraz całej instytucji w ocenie społecznej.
Skutki takich rozwiązań dla rozwoju osobowości ucznia na istotnym etapie dojrzewania to: brak wykształcenia systematyczności i obowiązkowości, wykształcenia etosu pracy potrzebnego w życiu dorosłym, spadek motywacji do podejmowania wysiłku i kształtowania wyższych ambicji, także z powodu braku zwrotnej informacji o postępach ucznia.
3.Rodzice będą mieli znacznie mniejsze możliwości kontrolowania postępów swoich dzieci, ponieważ brak będzie okazji do obserwacji ich podczas pracy w domu oraz nie będą mieli wcale możliwości poznania oceny wykonanej pracy. Ponadto ambitni i wymagający rodzice zostaną pośrednio zmuszeni do zadawania swoim dzieciom dodatkowych zadań we własnym zakresie lub do poszukiwania korepetycji, co doprowadzi do pogłębienia nierówności społecznych oraz może zrodzić konflikty w rodzinie.
4. Brak obowiązku wykonywania prac domowych spowoduje, że duża część dzieci nie będzie ich wykonywać, ale czas ten wcale nie zostanie spożytkowany na świadomy własny rozwój, a na rozrywkę według najniższych standardów – uzależniające gry komputerowe, scrolling, komunikatory internetowe, media społecznościowe, pogłębiając istniejące już uzależnienia cyfrowe.
5.W dalszym ciągu uzasadnienia do zmiany rozporządzenia pojawia się zapis: „Natomiast w przypadku uczniów szkół ponadpodstawowych i szkół podstawowych dla dorosłych nie przewiduje się zmian w zakresie prac domowych, w tym również w zasadach ich oceniania. Uczniowie i słuchacze tych szkół potrafią już racjonalnie organizować własną naukę i planować rozwój indywidualny”.
W szkołach średnich „organizacja własnej nauki” i „planowanie rozwoju indywidualnego” nie może się ukształtować bez etapu poprzedzającego. Poprzez likwidację prac domowych pozbawi się ucznia szans treningu samoorganizacji, planowania, oceny możliwości i przewidywania konsekwencji własnych zaniechań. Założenia zawarte w uzasadnieniu pozostaną wyłącznie teorią, a szkoła średnia stanie się w efekcie wstępnym poligonem treningu dla ucznia, a nie czasem rozwijania opanowanych przez niego wcześniej umiejętności. Poziom kształcenia zostanie tym samym radykalnie obniżony.
6.Nauczyciel w ramach pracy dydaktycznej ma prawo do swobody stosowania metod nauczania, do których należy m.in dobór zadań, w tym domowych, zadawanych uczniom. W razie wprowadzenia proponowanych zmian prawo to zostałoby w istotny sposób naruszone, przy pozostawieniu odpowiedzialności nauczyciela za efekty edukacyjne osiągane przez ucznia.
Podsumowanie
Powyższe zmiany są sprzeczne z art.70 Konstytucji RP, art.26 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, art.14 Międzynarodowego Paktu Praw Ekonomicznych, Społecznych i Kulturalnych, art.28 Konwencji ONZ o Prawach Dziecka, naruszają bowiem:
– prawo do nauki – uczniowie otrzymają mniej nauki niż do tej pory;
– obowiązek szkolny – zostaje ograniczony;
– bezpłatność nauczania i zasada równych szans – zostaje ograniczona poprzez narzucenie rodzicom konieczności organizowania korepetycji w uzasadnionych przypadkach.
Zmiana zasad zadawania i oceniania prac domowych jest istotną zmianą systemową, która skutkować będzie – w razie ich wprowadzenia – gwałtownym obniżeniem poziomu nauczania. Stoi to w jaskrawej sprzeczności z oczekiwaniami wyrażanymi przez uczniów, rodziców i nauczycieli.
W imieniu Ruchu Ochrony Szkoły:
Koordynatorzy ROS:
Magdalena Chmielewska, Stowarzyszenie Odpowiedzialny Gdańsk
Magdalena Czarnik, Stowarzyszenie Rodzice Chronią Dzieci
Hanna Dobrowolska, ekspert oświatowy
Bartosz Kopczyński, Towarzystwo Wiedzy Społecznej w Toruniu
