2. Polskie doświadczenia edukacji włączającej
W Polsce istnieją trzy modele pracy z uczniami niepełnosprawnymi i niedostosowanymi społecznie:
- szkoły specjalne, zajmujące się opieką, wychowaniem, kształceniem, rehabilitacją i resocjalizacją dzieci i młodzieży z określoną niepełnosprawnością i zaburzeniami zachowania.
- klasy integracyjne w szkołach ogólnodostępnych, o zmniejszonej liczbie uczniów, w których uczy się wraz z innymi kilkoro dzieci z dysfunkcjami, wspieranych przez nauczyciela wspomagającego.
- „edukacja włączająca” bądź „inkluzyjna”, w której dzieci z dysfunkcjami przyjmowane są na równi z innymi uczniami do szkół ogólnodostępnych, gdzie powinny uzyskać należne im wsparcie.
Organizacje ponadnarodowe zdecydowały o uczynieniu z edukacji włączającej jedynej formy kształcenia dzieci z dysfunkcjami i skierowały znaczne środki na realizację tego celu.
Pomimo autonomii systemów oświatowych w poszczególnych państwach, złych doświadczeń wielu państw, które poszły tą drogą, i licznych obaw środowiska oświatowego w Polsce dokonuje się stopniowa implementacja tego rozwiązania do polskiego systemu szkolnictwa.
Wiceminister w Ministerstwie Edukacji i Nauki Marzena Machałek, pełniąca funkcję pełnomocnika rządu do spraw edukacji włączającej, oraz przedstawiciele Ośrodka Rozwoju Edukacji wdrażają nowe zasady organizacji kształcenia dzieci niepełnosprawnych i niedostosowanych społecznie. Od 2021 r. zaczęto tworzyć we wszystkich województwach Specjalistyczne Centra Wspierania Edukacji Włączającej, głównie ze środków z UE. Program ma docelowo objąć całe szkolnictwo ogólnodostępne.
W koncepcję edukacji włączającej wpisana jest likwidacja szkół specjalnych. Odbywa się to pełzającą metodą tworzenia Specjalistycznych Centrów Wspierania Edukacji Włączającej, co wiąże się z przenoszenie kadr specjalistów z placówek specjalnych do tych centrów. Mają oni w nich pełnić rolę edukatorów kadr nauczycieli przedmiotów ze szkół masowych do podjęcia nowych zadań stawianych przez edukację włączającą. Dzieje się to przy jednoczesnym odpływie dzieci ze szkół specjalnych i kierowaniu ich do szkół ogólnodostępnych na skutek prowadzenia „kampanii włączającej” wśród rodziców. Da dobra swoich dzieci starają się oni stosować zasadę integracji lub włączenia, często wbrew faktycznym możliwościom dzieci. Równoczesny odpływ kadr i uczniów ze szkolnictwa specjalnego nieuchronnie grozi jego samolikwidacją.
Jednocześnie dyrektorzy szkół ogólnodostępnych od lat chętnie przyjmują uczniów z dysfunkcjami ze względu na znaczną subwencję oświatową, jaką wnoszą oni do szkół [przy czym wydatkowanie subwencji jest traktowane dość elastycznie]. Według obecnych przepisów dyrektor jest zobowiązany przyjąć każde zgłoszone dziecko – niezależnie od rodzaju dysfunkcji – do swojej placówki, w miarę dostępnych miejsc.
W efekcie tego pełzającego wdrażania edukacji włączającej następuje stałe zwiększanie się liczby uczniów z dysfunkcjami w szkołach ogólnodostępnych, co jest stosowane jako argument na rzecz ograniczenia lub wręcz likwidacji szkolnictwa specjalnego i rozwoju sowicie finansowanych Centrów.
Czytaj:
Informator o edukacji włączajacej
1. Na czym polega edukacja włączająca?
2. Polskie doświadczenia edukacji włączającej
3. Skutki edukacji włączającej dla systemu szkolnictwa
4 . Aspekty „włączenia” dziecka niepełnosprawnego
5. Wybrane zagrożenia widziane z różnych perspektyw
6. Doświadczenia innych krajów
